فن و پد در سالنهای پرورش گیاهان که به عنوان خنک کننده در گلخانه های بزرگ و صنعتی پر کاربرد بوده و با ورود آب به داخل پد باعث مرطوب شوندگی و خنک کنندگی محیط می شود. در نقطه ی مقابل این پدها، فن هایی قرار دارد که هوای گرم را از سالن پرورش گیاهان و گلخانه ها خارج و کارکرد سیستم پد و فن را به همراه هم کامل می کند. در این مطلب قصد داریم به معرفی انواع فن و پد گلخانه بپردازیم تا با این تجهیزات بیشتر آشنا شوید.
سیستم فن و پد گلخانه چیست؟
فن و پد گلخانه که سردکننده ی تبخیری سالن پرورش گیاهان، سالن مرغداری، صنعتی است برای خنک کنندگی و ایجاد رطوبت هوای محیط و بالا بردن سطح کیفیت فن و پد است.
نحوه کارکرد فن و پد:
پد گلخانه که عمل خنک کنندگی و فن ها عمل تخلیه هوای گرم به بیرون را انجام می دهند بهترین روش برای خنک سازی در مناطق گرمسیر می باشد. در سیستم های فن و پد، آب به همراه پمپ های مکش دار بر روی پد ریخته و موجب رطوبت سازی و خارج شدن هوای گرم و خنک سازی محیط می شود. هر چه در منطقه گرم سیر تر و خشک تر باشیم کارکرد و عملکرد فن و پد بهتر است.
سیستم فن و پد گلخانه از دهه اخیر به عنوان بیشترین سیستم سرمایشی در سالن های پرورش گیاهان و گلخانه ها استفاده می شود. در این سالن های گلخانه ای که پدها بر روی دیواره سالن قرار می گیرد آب از بین این پدها عبور می کند. شکل زیر نشان دهنده چرخش هوایی پد گلخانه می باشد که هوای گرم را به داخل گلخانه می کشد و آب داخل پد تبخیر و حرارت گرمایی را از بین پد جذب می کند.
پد و فن گلخانه:
پدهای سلولزی که در قاب های بخصوصی از جنس آلمینیوم و گالووانیزه قرار دارد بر روی دیواره های محیط و سالن مدنظر فضای ( گلخانه ای، صنعتی، و یا حتی مرغداری ) به طرف باد قرار می گیرد تا گردش هوایی بین پدها را ایجاد کند و فن در دیوار روبه روی پد و پشت باد نصب می شود.
در این میان برای گردش آب به مخزن در پدها، تعدادی قاب قرار دارند که نگه دارنده ی پدهای سلولزی در این سیستم ها هستند.
سیستم سرمایشی گلخانه:
اجزای فن و پد گلخانه (سیستم سرمایش تبخیری)
اکنون در این بخش از مقاله به اجزای سیستم سرمایش تبخیری می پردازیم تا با اجزای تشکیل دهنده این سیستم آشنا شویم :
1. پد یا (پوشال)
2. پمپ تزریق آب
3. مخزن ذخیره آب
4. لوله های انتقال آب و فیلترها
5. ناودان ها و سیستم تخلیه آب
6. قاب پد
محدودیت های استفاده از فن و پد:
برای استفاده از این سیستم سرمایش تبخیری نیز محدودیت هایی وجود دارد که در زیر به آن اشاره می کنیم:
1. اگر از فن و پد برای گلخانه استفاده می کنید، باید آب و برق کافی در دسترس باشد.
2. این سیستم در مناطقی که دارای رطوبت بسیار بالایی هستند آنجنان کارایی ندارد.
3. اگر در منطقه ای هستید که وزش باد همراه با گرد و خاک فراوان می باشد، برای این فن و پد محافظ خاک بسیار ضروری می باشد.
4. آب مورد استفاده باید در یک مخزن زیر زمینی باشد تا به مقدار لازم خنک نگه داشته شود.
5. با وجود ناخالصی در آب موجب پایین آمدن بازدهی سیستم سرمایش تبخیری می شود.
6. در استفاده از سیستم باید مواظب مسدود شدن روزنه های پد باشید تا قابلیت آنها از دست نرود.
نحوه نصب فن و پد گلخانه:
فضای داخلی گلخانه ها همیشه به میزان دقیقی گرما و رطوبت نیاز دارد. اگر گرمای محیط گیاهان در روزهای گرم تابستان بیشتر از حد شود و از میزان گرمایی که برای تبخیر و تعرق لازم است فراتر رود، این گرمای اضافی باید توسط تهویه از گلخانه بیرون رود یا با روش هایی مثل استفاده از انواع فن و پد در گلخانه ها بتوان محیط را خنکتر کرد.
تهویه طبیعی یا فن همیشه میزانی از این گرمای انباشته شده را از بین میبرد. اما در بعضی روزهای سخت و پرحرارت تابستانی ممکن است درجه حرارت از میزان دمای مفید برای گیاه بالاتر رود و این یکی از دلایل تأخیر در گلدهی گیاهان است. اگر به دنبال روش های خنک سازی گلخانه خود هستید، حتماً مقاله خنک سازی گلخانه را بخوانید.
خنک کننده های تبخیری سیستم های ساده ای برای تبخیر رطوبت موجود در هوا و روی سطح گیاهان هستند. رایج ترین این وسایل سرمایشی، فن و پدها هستند. پدها از یک پد سلولزی، لوله تأمین آب، ناودان برای جمع کردن آب اضافی، یک مخزن، لوله کشی، پمپ و کنترل تشکیل شدهاند.
انواع فن و پد گلخانه:
نصب پد خنک کننده:
پدهای ضخیم معمولا ضخامتی بین 10 تا 15 سانتیمتر (4 تا 6 فوت) دارند و در کنار یا انتهای دیوار در مقابل فن نصب میشوند. استفاده از راندمان حداکثری پدها در صورتی ممکن است که پد مورد استفاده در گلخانه متناسب با اندازه فضا باشد. برای اینکه بدانید چه مساحت پدی برای گلخانه شما مناسب است باید مساحت کف را در 244 سانتیمتر (8 فوت) ضرب و بر 7620 سانتیمتر (250 فوت) تقسیم کرد. برای پدهای 15 سانتیمتری (6 فوتی) این مقدار را بر 12192 سانتیمتر (400 فوت) تقسیم میکنند.
واحدهای مدولار که تمام اجزای آن مونتاژ شده هستند را میتوان به صورت آماده تهیه و روی دیوار نصب کرد. البته برای رسیدن به اندازه مورد نظر ممکن است چند واحد را کنار هم قرار دهند. وقتی پد روی دیوار سالن گلخانه نصب میشود، نوعی محافظ مخصوص دور پد قرار میدهند که معمولا برای جلوگیری از خوردگی ناشی از رطوبت، آن را از جنس آلومینیوم یا گالوانیزه میسازند. وقتی این پد در معرض باد مناسب قرار میگیرد جریان هوای طبیعی در آن ایجاد شده و دما و رطوبت اضافی کاهش مییابد.
برای گرفتن آب اضافی که با عبور هوا از درون پد سرازیر میشود، محفظهای در زیر پد جاسازی میشود که هم نقش نگهدارنده و محافظ آن و هم نقش هدایت آب به مخزن اولیه را دارد. این آب مجددا از مخزن در سیستم جریان پیدا میکند. توجه داشته باشید که قبل از استفاده هر گونه مواد شیمیایی با تولیدکننده پد تماس داشته باشید؛ چون برخی مواد شیمیایی موجب کاهش طول عمر پد میشوند.
نصب پد خنک کننده در گلخانه:
نصب فن خنک کننده:
همان طور که در توضیحات قبل گفتیم هنگام نصب پدها، فن در دیوار روبروی پد قرار داده میشود. انواع پد و فن در گلخانه ها را میتوان از بازار با سایز و برندهای متنوعی خریداری کرد. باید توجه داشت که برای بهره گیری از حداکثر راندمان فن باید آن را در اندازه مناسب گلخانه خود تهیه کرد. فن هایی با اندازه ی کوچک و سایز زیر 100 فقط جوابگوی گلخانه های کوچک هست و برای گلخانه هایی با فضای وسیع و تجاری باید از اندازه های بالای 100 و 140 خریداری کرد.
فن و پد به عنوان لوازم خنک کننده رایج به صورت منظم باید تعمیر و نگهداری شوند تا در روزهای گرم سال کارایی لازم را داشته باشند. تجمع مواد معدنی و جلبک ها باعث کاهش امکان حرکت هوا میشود که بازدهی سیستم را پایین می آورد. در نصب انواع فن و پد در گلخانه ها نکاتی وجود دارند که در این بخش از مقاله به آن اشاره میکنیم:
باید تا حد امکان پدها را به سمت باد معمول تابستانی و فن ها را در سمت دیگر و رو به باد گلخانه قرار داد. اگر در اطراف مساحت گلخانه ساختمانی با فاصله 6 تا 7 متری قرار گرفته باشد اثر باد را کاهش میدهد؛ به همین دلیل باید قدرت اسب بخار موتور فن و تعداد دمپرهای پشت فن را افزایش داد.
انواع فن و پد در گلخانه ها ممکن است به تناسب نوع گلخانه، از اجزای منحصربهفردی تشکیل شوند. اما ارتفاع پد نباید از 5 سانتیمتر کمتر و از 20 سانتیمتر بیشتر شود. اگر ارتفاع پد مناسب نباشد لنت به صورت یکنواخت نمناک و خیس نمیشود.